5.     تضییع سهم سادات از خمس

غصب فدک سرآغازی برای پایمال­کردن عامدانه و آشکار سایر حقوق خاندان پیامبراکرم(ص) شد . خلفا در طول تاریخ سهم رسول و ذوی القربی از خمس را که باید به بنی­هاشم می­دادند به­طورکامل یا بخش معظم آن را در مصارف عمومی و شخصی مصرف می­کردند . در این خصوص در کتاب­های تاریخی روایات بسیاری نقل شده است ما به یک روایت اکتفا می­کنیم :

بیهقی در کتاب سنن از عبدالرحمان بن ابو یعلی نقل می­کند : «علی(ع) را در منطقه احجارزیت ملاقات کردم و به ایشان عرض کردم : فدایت گردم ، ابوبکر و عمر با حق شما اهل­بیت از خمس چه کردند؟ ـ علی(ع) پاسخی طولانی دادند تا آن­جا که فرمودند : ـ عمر گفت : شما حقی دارید اما من نمی­دانم اگر بسیار شود آیا باز هم همه­اش برای شماست پس اگر موافقید مقداری را که صلاح بدانم به شما بدهم . ما به چیزی جز همه­اش رضایت ندادیم عمر هم از دادن همه­اش امتناع کرد»[1].

از روایات و منابع اهل­سنت چنین استفاده می­شود که عمر و ابوبکر سهم ذوی القربی (سادات) از خمس را در امور عامه به­ویژه جنگ با اصحاب رده (مرتدان) و تجهیزات نظامی مصرف می­کردند اما بدون کسب اجازه و رضایت خاندان پیامبراکرم(ص) بلکه حتی با مخالفت آنان .[2]

متأسفانه این سهم در دوران خلفای اموی تا عمر بن عبد العزیز به­طور کامل غصب و تحت تصرف شخصی خلفا به­ویژه معاویه قرار گرفت ، در طبقات ابن سعد نقل شده که علی بن عبدالله بن عباس و ابوجعفر محمد بن علی(ع) فرمودند : «از زمان معاویه تا به امروز (حکومت عمر بن عبد العزیز) خمسی بر ما تقسیم نشده است»[3].

در روایات نقل شده که ابوبکر اهل­بیت را از خمس محروم کرد لذا فاطمه(س) برای مطالبه خمس نزد او رفت و با استدلال به آیه خمس «(#þqßJn=÷æ$#ur$yJ¯Rr&NçGôJÏYxî`ÏiB&äóÓx«¨br"sù¬!¼çm|¡çHè~ÉAqß?§?=Ï9ur?Ï%Î!ur4?n1ö?à)ø9$#. . .»[4] وی را محکوم کرد . ابوبکر از دادن خمس امتناع کرد و آن را در مصارف جنگ با ممتنعان از زکات ، هزینه کرد . فاطمه(س) به او گفت : تو عامدانه آن­چه را خدا از آسمان نازل کرده (آیه قرآن) پایمال کردی و سهم ما را نفی کردی»[5].

در روایتی نقل شده که عمر بن خطاب درباره سهم سادات از خمس به علی(ع) چنین گفت : می­خواهم سهم شما را در جنگ هزینه کنم . حضرت­علی(ع) فرمود : اختیار داری . ابن عباس اعتراض کرد . علی(ع) فرمود : اگر مخالفت می­کردیم خمس را نیز هم­چون فدک نفی می­کرد[6].

2.   تباهی اخلاق اجتماعی

این قضیه در اخلاق عمومی جامعه هم بعداً اثرات منفی و مخربی بر جای نهاد .

مقصود از بداخلاقی آن است که غصب فدک در اخلاق جامعه اسلامی هم تأثیر گذاشت و مسلمانان را به خوردن مال دیگران بدون هیچ مجوز شرعی ترغیب و تحریص نمود . قبح تصرف در مال دیگری بدون اذن او از بین رفت و مسأله حلال و حرام در عمل مواجه با شکست شد . پس هرچه به دست هرکس می­آمد از هر طریقی که بود مانعی نداشت . حتی کار به جایی رسید که در سرزمین کربلا بعد از شهادت سیدالشهدا ، خیمه­ها غارت شد و تمام اسباب و اثاثیه اولاد رسول­خدا( ص ) به یغما رفت . حتی لباس­های امام­حسین(ع) را از تن مبارکش درآوردند و بردند[7].